بخشی از سوالاتی که در یک مصاحبه شغلی از شما پرسیده می‌شود، سوالات روتینی است که برخی از شما که به مرحله حضوری «آزمون استخدام بخش خصوصی» راه یافته‌اید، احتمالا در مواجهه با نمایندگان شرکت‌ها به آن‌ها پاسخ داده‌اید و قبلا نیز در مقاله‌های «سوالات مصاحبه‌های شغلی» و «آمادگی برای مصاحبه شغلی» به تفصیل در موردشان صحبت کرده‌ایم.

اما جنس مهم‌تری از سوالات هم وجود دارد که در سال‌های اخیر در کشورمان بیشتر به اهمیت آن پی برده شده و مدیران منابع انسانی و کارشناسان استخدام بهای بیشتری نسبت به قبل برای این سوالات قائل هستند. در مورد «سوالات رفتارمحور» صحبت می‌کنیم؛ سوالاتی که مصاحبه‌کننده از شما می‌پرسد تا میزان آمادگی شما برای گرفتن شغل را محک بزند و از طریق آن‌ها بفهمد در تجربیات کاری قبلی خودتان چگونه بر مشکلات و چالش‌ها غلبه کرده‌اید. با پاسخ به این سوال‌ها، شخصیت، مهارت‌ها و شایستگی‌های شغلی شما عیان می‌شود.

فلسفه پرسیدن سوالات رفتارمحور این است که رفتارها و عکس‌العمل‌های شما در گذشته، تا حد زیادی نشان‌دهنده آن‌چه در آینده انجام خواهید داد نیز هست. 

موقع پاسخ دادن به این سوال‌ها از مثال‌های مشخصی که معطوف به رفتار شما در مواجهه با مشکلات مشابه در گذشته باشد استفاده کنید. 

نکته: جواب شما باید در قالب یک مثال کوتاه و مختصر و منعکس‌کننده قدرت و توان شما در غلبه بر چالش‌های شغلی باشد.

در این نوشته می‌خواهیم در مورد سوالات رفتارمحور و نحوه درست پاسخ دادن شما به این سوالات صحبت کنیم. این مثال‌ها و سوالات را در ذهن داشته باشید و به این فکر کنید که در یک مصاحبه کاری چطور باید به آن جواب داد. 

تکنیک‌های پاسخ به سوالات رفتارمحور در یک مصاحبه شغلی

روش STAR تکنیک خوبی برای پاسخ دادن به سوالاتی است که نیازمند بیان یک مثال هستند. استفاده از این تکنیک شامل چهار قدم است:

1. موقعیت (Situation) 

موقعیتی که مثال شما در آن شکل گرفته را دقیق توصیف کنید.

2.  وظیفه (Task):

در مورد وظیفه‌ای که به شما محول شده بوده توضیح دهید. اگر مسئله یا مشکل به‌خصوصی وجود داشته که در صدد حل آن بوده‌اید، آن را هم در این مرحله شرح دهید.

3.  عمل (Action):

عملی که برای حل آن چالش و مسئله انجام داده‌اید را شرح دهید.

4. نتایج (Result):

نتایج کارتان را توصیف کنید. مثلا اگر راه حل یا عمل شما منجر به حل مشکل، به سرانجام رسیدن وظیفه، افزایش فروش شرکت یا حل تعارضی شده، به آن اشاره کنید. سعی کنید «چگونگی» حل مشکل را با شرح دقیق عمل‌تان برای مصاحبه‌کننده روشن کنید.

نکاتی برای پاسخ مناسب به سوالات رفتارمحور 

1. به خودتان زمان دهید:  ایرادی ندارد نفسی بکشید و قبل از جواب دادن کمی فکر و تامل کنید. یک جرعه آب یا چای بنوشید تا ذهن‌تان آرام شود و بتوانید مثال مرتبط خوبی یادتان بیاید و آن را تشریح کنید.

2. با آمادگی به جلسه بروید:  این نوشته یادتان باشد. از همین حالا سوالات رفتارمحور را مرور کنید و مثل مناسبی به ذهن خود بسپارید. 

3. از تکنیک STAR پیروی کنید: سوالات را با استفاده از روش STAR جواب دهید و مراحل آن در خاطرتان باشد. با کامل کردن هر مرحله از این تکنیک خواهید توانست یک مثال درست را بدون از دست دادن تمرکز و گم کردن نقطه اصلی شرح دهید.

4. مثبت‌نگر باشید:  پاسخ دادن به این سوالات نیازمند تمرکز روی اتفاقات ناخوشایند و حتی ناکامی‌ها در محل کار قبلی است. این موضوع نباید باعث شود به دام منفی‌نگری سقوط کنید. بلافاصله بعد از طرح موضوع منفی بروید سراغ چگونگی حل مسئله و نتایج مثبتی که از طریق آن حاصل شده است.

سوالات رفتارمحور رایج در مصاحبه‌های شغلی

برای‌تان فهرستی از رایج‌ترین سوالات رفتارمحور جمع‌آوری کرده‌ایم. این سوالات را مرور و سعی کنید با تکنیک STAR به آن‌ها پاسخ دهید.

1. یک مثال از زمانی بزنید که توانسته‌اید با استفاده از «منطق» مسئله‌ای را حل کنید.

2. در مورد یکی از دفعاتی که توانسته‌اید به هدفی برسید مثال بزنید و چگونگی رسیدن به آن هدف را هم شرح دهید.

3. اگر موفق به رسیدن به هدفی نشده‌اید، بگویید چطور با این موضوع برخورد کرده‌اید.

4. یک موقعیت پرتنش و استرس‌زا در محیط کار و نحوه مدیریت کردن آن را توصیف کنید.

5. به من بگویید در شرایط فشار و استرس چگونه به شکل موثری کار می‌کنید.

6. چگونه از پس یک چالش برمی‌آیید؟

7. تا حالا در موقعیتی بوده‌اید که احساس کنید کار زیادی برای انجام دادن ندارید؟

8. تاکنون در کار دچار اشتباه شده‌اید؟ چطور آن را اصلاح کرده‌اید؟

9. اگر تصمیمی گرفته‌اید که چندان مقبول همکاران‌تان نبوده، بگویید چگونه آن را عملی کرده‌اید؟

10. آیا تا‌به‌حال تصمیم ریسک‌ممآمآمیزی گرفته‌اید؟ چرا؟ چطور آن را مدیریت کردید؟

11. چطور با آن دسته از سیاست‌های شرکت که با آن‌ها موافق نبوده‌اید کنار آمده‌اید؟

12. آیا تا‌به‌حال پا را از حیطه وظایف خود فراتر گذاشته‌اید؟ چگونه این کار را انجام داده‌اید؟

13. زمانی که به طور همزمان روی چند پروژه کار می‌کنید، چطور بین آن پروژه‌ها اولویت‌بندی می‌کنید؟

14. با ددلاین‌های خیلی کوتاه و فشرده چطور کنار می‌آیید؟

15. در مورد تنظیم کردن اهداف و دستیابی به آن‌ها چند مثال بزنید.

16. تا حالا شده که به هیچ‌یک از اهداف‌تان نرسید؟ چرا؟

17. اگر برنامه‌ریزی‌تان به هم بخورد چه کار می‌کنید؟

18. هیچ‌گاه تیمی را که رغبتی به انجام یک پروژه نداشته، به انجام آن ترغیب کرده‌اید؟ چطور این کار را انجام داده‌اید.

19. به عنوان عضو یک تیم با بقیه اعضا چطور تعامل می‌کنید؟ لطفا مثال بزنید.

20. اگر با یک همکار در یک موقعیت تنش‌زا قرار بگیرید، آن موقعیت را چگونه اداره می‌کنید؟

21. زمانی که با نظر یک همکار موافق نیستید عکس‌العمل‌تان چیست؟

22. چطور به همکاران یا کارمندان خود انگیزه داده‌اید؟

23. آیا حرف‌گوش‌کن هستید؟ در مورد زمانی که حرف گوش داده یا نداده‌اید مثال بزنید.

24. چگونه یک موقعیت تنش‌زا با سرپرست یا مدیرتان را پشت سر گذاشته‌اید؟

25. چطور یک موقعیت تنش‌زا با واحدهای دیگر محل کارتان را از سر گذرانده‌اید؟

26. چگونه یک موقعیت تنش‌زا با یک مشتری یا فروشنده را مدیریت کرده‌اید؟

27. زمانی که با رئیس‌تان موافق نباشید چه می‌کنید؟